Η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας του Δήμου Χαλανδρίου (ΟΠΙΔΗΧ) και τo MedINA διοργάνωσαν το Σάββατο 11 Σεπτεμβρίου 2021 έναν ιστορικό περίπατο στον παλιό και νέο προσφυγικό συνοικισμό του Χαλανδρίου.
Οδηγός σε αυτό το μικρό «ταξίδι» στο χρόνο ήταν οι προφορικές μαρτυρίες προσφύγων που έχει καταγράψει η ΟΠΙΔΗΧ και αφηγήθηκαν η συντονίστρια της Ομάδας Νάσης Σιαφάκα και η ηθοποιός Χριστιάνα Καραμανίδου στους περίπου 100 παρευρισκόμενους στη δράση.
Ο περίπατος ξεκίνησε από τον πρώτο ή “παλιό” συνοικισμό (με κέντρο τις οδούς Καλογρέζης, Παπαρηγοπούλου και Σουρή), όπου έζησαν οι πρόσφυγες σε ξύλινα παραπήγματα, χωρίς τρεχούμενο νερό, το διάστημα από το 1927 έως το 1936. Περπατώντας στη γειτονιά, καθίσαμε στην αυλή της Παιδικής Βιβλιοθήκης «Μίμης Βασιλόπουλος», όπου βρισκόταν ο σταθμός του τρένου που πήγαινε στο Λαύριο (1885-1957). Ακούσαμε για τη δύσκολη ζωή και τον ρατσισμό που βίωσαν οι πρόσφυγες. Σταθήκαμε στον συνοικιακό κινηματογράφο ΑΘΗΝΑ, που πρωτολειτούργησε τη δεκαετία του ’60, με την έκρηξη του ελληνικού κινηματογράφου, και αποτέλεσε πηγή λαϊκής, οικογενειακής διασκέδασης για τους κατοίκους της περιοχής (και ο οποίος λειτουργεί μέχρι σήμερα). Φτάνοντας στο παρκάκι που έχει δημιουργηθεί πάνω από τον ποταμό Καλαμά, ακούσαμε μαρτυρίες για τα σωτήρια χορταράκια του μέσα στην πείνα της Κατοχής, αλλά και την καταστροφική μανία του όταν πλημμύριζε, και πώς συνέβαλε στην περιθωριοποίηση του συνοικισμού από τον υπόλοιπο Χαλάνδρι. Βαδίσαμε στην καρδιά του Νέου Συνοικισμού (δεξιά και αριστερά από την οδό Καρελλά), που δημιουργήθηκε το 1936, όπου σώζονται ακόμη λίγα από τα πρώτα πέτρινα σπίτια των δύο δωματίων που χτίστηκαν για τους πρόσφυγες, καθώς και αυλές με πηγάδια. Στην οδό Ελ Αλαμέιν, εντοπίσαμε τα ορατά φρεάτια του ρωμαϊκού Αδριάνειου Υδραγωγείου. Μαρτυρία μας αποκάλυψε ότι μια δεξαμενή του, που επίσης βρίσκεται εκεί, χρησιμοποιήθηκε σαν καταφύγιο στον πόλεμο με τους Ναζί.
Ο ενθουσιασμός όλων ήταν μεγάλος για τη συνεργασία του Δήμου με την ΕΥΔΑΠ που πρόκειται να ξαναδώσει ζωή σε ένα αρχαίο μνημείο χρησιμοποιώντας το νερό του για την άρδευση κοινόχρηστων χώρων. Ο περίπατος ολοκληρώθηκε στο στέκι του Συλλόγου Μικρασιατών-Κωνσταντινουπολιτών «ΡΙΖΕΣ».
Η δράση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 1ου HIDRANT Festival, ένα τριήμερο φεστιβάλ αφιερωμένο στην ανάδειξη του Αδριάνειου Υδραγωγείου, στις αθέατες πτυχές αυτού του (σχεδόν) αόρατου αλλά εξαιρετικά ανθεκτικού μνημείου, και στη σχέση του υδάτινου στοιχείου με τις κρυμμένες ταυτότητες της πόλης του Χαλανδρίου.
Οι συνεργάτες του MedINA ενημέρωσαν για το ψηφιακό Τοπικό Αρχείο που έχει ξεκινήσει να δημιουργείται, το οποίο θα φιλοξενήσει μαρτυρίες και τεκμήρια που αφορούν στην ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά του Χαλανδρίου. Το Αρχείο, τη δημιουργία του οποίου έχει αναλάβει το MedINA, θα αποτελέσει ένα δυναμικό αποθετήριο και μια ανοιχτή πηγή γνώσης για το ευρύ κοινό στο διαδίκτυο, το οποίο θα διαχειρίζεται και θα εμπλουτίζει η τοπική κοινότητα.
Το ψηφιακό Τοπικό Αρχείο και το HIDRANT Festival υλοποιούνται στο πλαίσιο του προγράμματος Cultural H.ID.RA.N.T.
