Στο σταυροδρόμι τριών θαλασσών, ανάμεσα στην ηπειρωτική Ελλάδα και την Κρήτη, η μοναδική ταυτότητα των Κυθήρων έχει σμιλευτεί από την καίρια γεωγραφική θέση τους και την πλούσια ιστορία τους, καθιστώντας τα εστία πολιτιστικής και βιολογικής ποικιλομορφίας.
Το πρόγραμμα Kythera Trails στοχεύει στην ανάδειξη και την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς του νησιού αναπτύσσοντας και ενισχύοντας την πεζοπορία μέσω ενός καινοτόμου δικτύου μονοπατιών . Ο γενικός στόχος του προγράμματος είναι να δημιουργήσει ένα μοντέλο αειφόρου τουρισμού μέσω της ανάπτυξης της υποδομής, των εργαλείων και των συνδέσεων που χρειάζονται για την προστασία των φυσικών πόρων , διατηρώντας ταυτόχρονα την ξεχωριστή πολιτιστική κληρονομιά του νησιού. Το έργο υλοποιείται από το 2017, με τη συνεργασία του MedINA, του Κυθηραϊκού Ιδρύματος Πολιτισμού και Ανάπτυξης (ΚΙΠΑ), το οποίο διαχειρίζεται το δίκτυο μονοπατιών, του Δήμου Κυθήρων και της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων.
Μέχρι στιγμής, έχει κατασκευαστεί ένα δίκτυο 11 θεματικών μονοπατιών συνολικού μήκους 100 χλμ. Ο ρόλος του MedINA ήταν καθοριστικός, τόσο όσον αφορά την επέκταση και την αναβάθμιση του υπάρχοντος δικτύου μονοπατιών, όσο και στην προώθηση της συνεργασίας και της καινοτομίας σε τοπικό επίπεδο. Ειδικότερα, ιδιαίτερης σημασίας ήταν η δημιουργία, εκ μέρους του MedINA, μιας καινοτόμας μεθοδολογίας για την απόδοση θεματικού χαρακτήρα στα μονοπάτια. Χρησιμοποιώντας εργαλεία από την προσέγγιση INCREAte, η ομάδα του έργου κατέγραψε σημεία φυσικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος κατά μήκος των μονοπατιών και συσχέτισε την παρουσία τους προκειμένου να δημιουργήσει ολοκληρωμένες αφηγήσεις για αυτά και να επισημάνει διασυνδέσεις με το τοπίο. Ταυτόχρονα, το MedINA πραγματοποίησε εθνογραφική έρευνα και κατέγραψε τις ιστορίες των μονοπατιών, που κάποτε, πριν από την εκτεταμένη χρήση αυτοκινήτων, αποτελούσαν το κύριο δίκτυο μεταφορών στο νησί . Στην έρευνα αυτή συμμετείχαν κυρίως ηλικιωμένα μέλη της κοινότητας που πρόλαβαν τα μονοπάτια ως τους κύριους δρόμους του νησιού. Αυτός ο πλούτος πληροφοριών ενσωματώθηκε σε μια εφαρμογή για κινητά τηλέφωνα και σε μια διαδικτυακή πλατφόρμα που εξυπηρετούν τόσο τους πεζοπόρους όσο και το ευρύ κοινό. Η δράση αυτή υποστηρίχθηκε από το πρόγραμμα CCLD..
Επιπλέον, για να υποστηρίξει την αειφορία του δικτύου μονοπατιών και να ενθαρρύνει την κρίσιμη συμμετοχή της κοινότητας και την αποτελεσματική τοπική επιστασία, το MedINA ηγήθηκε μιας σειράς παράλληλων δράσεων, όπως η παροχή επαγγελματικής κατάρτισης για νέους κατοίκους των Κυθήρων ως ξεναγοί πεζοπορίας και ερμηνείας περιβάλλοντος και η αποκατάσταση παραδοσιακών μικρο-φραγμάτων κατά μήκος του μονοπατιού που περνά μέσα από το ρέμα του Καραβά.
Χρονοδιάγραμμα ορόσημων του έργου:
- Ιούλιος 2016 – Το MedINA διοργανώνει εργαστήριο κατά το οποίο παράγεται το βασικό όραμα της τοπικής κοινότητας για τα Κύθηρα
- Ιούνιος 2017 – Δημοσιεύονται οι Ταχείες Περιβαλλοντικές και Πολιτιστικές Αξιολογήσεις των Κυθήρων
- Σεπ 2017 – Υπογράφεται Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ του MedINA, του Κυθηραϊκού Ιδρύματος Πολιτισμού και Ανάπτυξης, του Δήμου Κυθήρων και της Επιτροπής Εγχωρίου Περιουσίας Κυθήρων και Αντικυθήρων
- Μάιος 2018 – Ξεκινούν τα σεμινάρια εκπαίδευσης Interpret Europe για τοπικούς ξεναγούς
- Οκτ 2018 – Η Ταχεία Περιβαλλοντική Αξιολόγηση των Κυθήρων ενημερώνεται και αναδημοσιεύεται
- Ιούνιος 2019 – Δημοσίευση εργασίας στο επιστημονικό περιοδικό Heritage – «Reconnecting Nature and Culture: The INCREAte approach and its practical implementation on the island of Kythera»
- Ιούλιος 2019 – Το δίκτυο μονοπατιών μετονομάζεται σε Kythera Trails, με νέο λογότυπο
- Οκτ 2019 – Το Kythera Trails γίνεται το πρώτο δίκτυο μονοπατιών στην Ευρώπη που πιστοποιείται από το «Green Flag Trails»
- Δεκ 2019 – Ολοκληρώνεται ο σχεδιασμός, η κατασκευή και η σήμανση του δικτύου μονοπατιών (Φάση Α – 11 Μονοπάτια, 100 χλμ.)
- Φεβ 2020 – Τα Κύθηρα γίνονται το πρώτο μικρό ελληνικό νησί με Via Ferrata (αναρριχητικό μονοπάτι) πλήρως ενσωματωμένη στο δίκτυο των μονοπατιών. • Απρίλιος 2020 – Ολοκληρώνεται «Β ‘Φάση» της μελέτης για την επέκταση του δικτύου μονοπατιών
- Μάιος 2020 – Επίσημη έναρξη του προγράμματος CLLD
- Σεπ 2020 – Αποκατάσταση του παραδοσιακού δικτύου μικρο-φραγμάτων κατά μήκος του μονοπατιού M49
