των
Θύμιου Δημόπουλου, Ειδικού Γεωπληροφορικών Συστημάτων – Αρχιτέκτονα/MedINA
Φανούριου – Νικόλαου Σακελλαράκη, Ειδικού Βιοποικιλότητας και Οικοσυστημάτων/MedINA
Αλεξάνδρας Παππά, Συντονίστριας Προγραμμάτων για το Νερό/MedINA
Οι αυξημένες απαιτήσεις για παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), που εκφράζονται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο μέσω της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) και του σχεδίου REPowerEU, εντείνουν τις πιέσεις για κατασκευή νέων υδροηλεκτρικών (Υ/Η) έργων παραγωγής ενέργειας. Σε εθνικό επίπεδο, το νέο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), που υπογράφηκε το 2019, προβλέπει αύξηση της εγκατεστημένης ισχύος μονάδων Υ/Η κατά 15% μέχρι το 2030.
Μία από τις περιοχές στην οποία εντοπίζεται έντονο ενδιαφέρον για την εγκατάσταση νέων υδροηλεκτρικών έργων – αποκλειστικά μέσω της δημιουργίας Μικρών Υδροηλεκτρικών Έργων (ΜΥΗΕ) – είναι η λεκάνη απορροής του ποταμού Αώου (ΛΑΠ Αώου) στην Ήπειρο. Η ΛΑΠ Αώου αποτελείται από ένα σύμπλεγμα ποταμών, παραποτάμων και ρεμάτων που παραμένουν έως σήμερα σχεδόν ανέγγιχτοι. Είναι αξιοσημείωτο πώς σε μία περίοδο μεγάλων αλλαγών και αύξησης των απαιτήσεων κατανάλωσης των υδάτινων πόρων, ο Αώος (ή Vjosa στα Αλβανικά) έχει διατηρήσει αυτόν τον χαρακτήρα και αποτελεί σήμερα έναν από τις τελευταίους ποταμούς ελεύθερης ροής στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, αλλά και της Ευρώπης, εξαιρουμένων των Σκανδιναβικών χωρών (Sovinc, 2021)! Ως εκ τούτου, η επικείμενη κατασκευή πολυάριθμων ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου αποτελεί, σήμερα, μια από τις μεγαλύτερες απειλές που καταγράφονται σε αυτή (Papaioannou et al., 2023).
Για την προστασία των σπάνιων ειδών και οικοσυστημάτων που αναπτύσσονται μέσα και γύρω από τη ΛΑΠ Αώου, έχουν καθοριστεί πολλαπλά καθεστώτα προστασίας. Το μεγαλύτερο μέρος της ΛΑΠ Αώου επικαλύπτεται με το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου (ΕΠΒΠ) (Χάρτης 1), ενώ εντός των ορίων της βρίσκονται δεκατρείς (13) περιοχές ενταγμένες στο ευρωπαϊκό δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 (Χάρτης 2). Το παράδοξο είναι ότι μόνο οι έντεκα (11) από τις δεκατρείς (13) περιοχές Natura 2000 επικαλύπτονται με το ΕΠΒΠ. Οι άλλες δύο (2), και συγκεκριμένα η GR1320002 – ‘Κορυφές Όρους Γράμμου’ και η GR2130010 – ‘Όρος Δούσκον, Ωραιόκαστρο, Δάσος Μερόπης, Κοιλάδα Γόρμου, Λίμνη Δελβινακίου’ βρίσκονται εκτός των ορίων του Πάρκου, αποκομμένες, και συνορεύουν με την Αλβανία, όπως αποτυπώνεται στον Χάρτη 2. Για τις περιοχές αυτές, εκπονούνται αυτή την περίοδο από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες (ΕΠΜ) και Σχέδια Διαχείρισης (ΣΔ), που θα οδηγήσουν στην έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ) κατοχυρώνοντάς τις θεσμικά. Μάλιστα, η ΕΠΜ 11α «Περιοχές Natura 2000 των Περιφερειακών Ενοτήτων Θεσπρωτίας, Ιωαννίνων και Γρεβενών» έχει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ΥΠΕΝ και έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση για σχολιασμό έως τις 30/04/2023, ενώ αναμένεται και η ΕΠΜ για την περιοχή Natura 2000 ‘Κορυφές Όρους Γράμμου’ το επόμενο διάστημα.
Μπορεί, ωστόσο, τόσο το υφιστάμενο καθεστώς προστασίας όσο και αυτό που προτείνεται μέσω της ΕΠΜ 11α να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, που αντιμετωπίζει σήμερα ο Αώος; Θέτουμε αυτό το ερώτημα, συγκεκριμένα, σε σχέση με την απειλή που αντιμετωπίζει ο ποταμός από τη δημιουργία ΜΥΗΕ στη λεκάνη απορροής του, λαμβάνοντας υπόψη τα σπάνια είδη και οικοσυστήματα που αναπτύσσονται μέσα και γύρω από αυτήν και τις τοπικές κοινότητες που ζουν και δραστηριοποιούνται στην ευρύτερη περιοχή. Προκειμένου να το εξετάσουμε, είναι σημαντικό να επισημάνουμε τι ισχύει για τη λειτουργία των ΜΥΗΕ και ποια είναι η διαδικασία αδειοδότησής τους.
Ι. Στάδια αδειοδότησης ΜΥΗΕ
Τα έργα ΑΠΕ υλοποιούνται, κατόπιν της επιτυχούς ολοκλήρωσης μίας σύνθετης διαδικασίας αδειοδότησης, που περιλαμβάνει διακριτά στάδια αξιολόγησης και έγκρισης, στα οποία εμπλέκονται διαφορετικές διοικητικές αρχές και φορείς (Γράφημα 1) . Τα στάδια που ακολουθούνται είναι τα εξής:
Α’ στάδιο: Βεβαίωση Παραγωγού / Άδεια Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας
Υπεύθυνος φορέας για τη χορήγηση της συγκεκριμένης άδειας είναι η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ). Σε αυτό το στάδιο, σύμφωνα με τον Ν. 3468/2006, η ΡΑΕ εξετάζει τον υποβληθέντα φάκελο για τη χορήγηση ή μη της άδειας. Σημειώνεται πως για σταθμούς έως 1 MW δεν απαιτείται άδεια παραγωγής. Κατά την εξέταση του φακέλου, λοιπόν, η ΡΑΕ εξετάζει την ύπαρξη επαρκούς ενεργειακού χώρου ως προς τον κορεσμό του δικτύου διανομής, λαμβάνοντας υπόψη την αλληλεπικάλυψη μεταξύ διαφορετικών έργων, την απόστασή τους από άλλα έργα ΑΠΕ, αλλά και αν «η θέση εγκατάστασης του προτεινόμενου έργου τελεί σε συμμόρφωση με το Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β΄ 2464/03.12.2008) για τις περιοχές αποκλεισμού χωροθέτησης εγκαταστάσεων ΑΠΕ». Συνεπώς, η Βεβαίωση Παραγωγού/ Άδεια Παραγωγού Ηλεκτρικής Ενέργειας βεβαιώνει ότι ένας ενδιαφερόμενος φορέας έχει καταχωρίσει παραδεκτώς στο γεωπληροφοριακό σύστημα της ΡΑΕ το ενδιαφέρον του για ένα έργο ΑΠΕ σε συγκεκριμένο τόπο και έχει αποκτήσει το δικαίωμα να επιχειρήσει την έναρξη της αδειοδότησης, όπως περιγράφεται παρακάτω.
Β’ στάδιο: Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ)
Το συγκεκριμένο στάδιο συνιστά το πλέον κρίσιμο ορόσημο για την αδειοδότηση ενός έργου ΑΠΕ. Κατά την περιβαλλοντική αδειοδότηση, ελέγχονται ενδελεχώς οι πάσης φύσεως περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου και εν τέλει κρίνεται το ουσιαστικά εφικτό της υλοποίησής του. Κατά το εν λόγω στάδιο, ο επενδυτής υποβάλλει Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για έργα κατηγορίας Α (Α1 και Α2), για τα οποία, αν η ΜΠΕ εγκριθεί, εκδίδεται η ΑΕΠΟ. Σημειώνεται ότι τα έργα κατηγορίας Β υπάγονται σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ) . Αρμόδια Αρχή για την έκδοση ΑΕΠΟ έργων Α1 κατηγορίας είναι το ΥΠΕΝ, για την κατηγορία Α2 η οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση και για τα έργα κατηγορίας Β η οικεία Περιφέρεια. Παράλληλα με την ΑΕΠΟ χορηγείται η οριστική προσφορά της σύνδεσης από τον ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ.
Γ’ στάδιο: Άδεια Εγκατάστασης
Η συγκεκριμένη άδεια εκδίδεται είτε από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση είτε από το ΥΠΕΝ, ανάλογα με το μέγεθος του έργου.
Δ’ στάδιο: Πώληση ηλεκτρικής ενέργειας και συμμετοχή στην αγορά ρεύματος
Ε’ στάδιο: Άδεια Λειτουργίας
Το συγκεκριμένο αποτελεί το τελευταίο στάδιο στην αδειοδότηση των ΑΠΕ. Η Άδεια Λειτουργίας χορηγείται μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής και σύνδεσης του σταθμού και μετά το ικανοποιητικό πέρας της δοκιμαστικής του λειτουργίας.
ΙΙ. Παρούσα κατάσταση αδειοδότησης και χωροθέτησης ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου
Ο συνολικός αριθμός των ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου, που βρίσκονται σήμερα σε διαφορετικά στάδια αδειοδότησης, είναι 49 (Διάγραμμα 1). Παρακάτω αναλύεται ο συνολικός αριθμός των ΜΥΗΕ ανά στάδιο αδειοδότησης και περιοχή χωροθέτησης ως εξής:
- Αδειοδοτημένα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια εγκατάστασης και άδεια λειτουργίας εντός και εκτός του ΕΠΒΠ
- Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εντός του ΕΠΒΠ
- Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εντός των περιοχών Natura 2000
- Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εκτός προστατευόμενων περιοχών
Αδειοδοτημένα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια εγκατάστασης και άδεια λειτουργίας εντός και εκτός του ΕΠΒΠ
Αυτή τη στιγμή, τα αδειοδοτημένα ΜΥΗΕ εντός της ΛΑΠ Αώου είναι έξι (6) (Διάγραμμα 2). Τέσσερα (4) ΜΥΗΕ έχουν άδεια λειτουργίας/λειτουργούν και δύο (2) έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης, κατόπιν έγκρισης της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεών (ΜΠΕ) τους. Δύο (2) από τα ΜΥΗΕ που είναι σε λειτουργία, βρίσκονται στο ρέμα Γκιότσα, ένα (1) στο Βουρκοπόταμο και ένα (1) στο ρέμα που περνάει από το γεφύρι της Σκαρβένας. Ένα (1) από τα ΜΥΗΕ που έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης χωροθετείται επί του Βουρκοπόταμου και ένα (1) επί του ρέματος Γκιότσα.
Η χωροθέτησή τους σε σχέση με το ΕΠΒΠ είναι η εξής: Τρία (3) από τα τέσσερα (4) ΜΥΗΕ που έχουν άδεια λειτουργίας βρίσκονται εντός του ΕΠΒΠ και ένα (1) (αυτό του Βουρκοπόταμου) στο εξωτερικό όριό του. Επιπλέον, ένα (1) από τα δύο (2) ΜΥΗΕ, που έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης, βρίσκεται εντός του ΕΠΒΠ και ένα (1) εκτός αυτού (Διάγραμμα 2).
Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εντός του ΕΠΒΠ
Μία από τις μεγαλύτερες απειλές που αντιμετωπίζει αυτή τη στιγμή η ΛΑΠ Αώου προέρχεται από την επικείμενη κατασκευή νέων ΜΥΗΕ, τα οποία βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια αδειοδότησης. Συγκεκριμένα, είκοσι οκτώ (28) ΜΥΗΕ έχουν λάβει άδεια παραγωγής, έχουν αποκτήσει δηλαδή το δικαίωμα να επιχειρήσουν την έναρξη της αδειοδοτικής διαδικασίας, και δεκαπέντε (15) είναι σε διαδικασία αξιολόγησης από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) (Διάγραμμα 1).
Η χωροθέτησή τους σε σχέση με το ΕΠΒΠ είναι η εξής: Δεκατρία (13) ΜΥΗΕ με άδεια παραγωγής και τέσσερα (4) ΜΥΗΕ που βρίσκονται σε στάδιο αξιολόγησης χωροθετούνται εντός του ΕΠΒΠ. Από τα δεκατρία (13) με άδεια παραγωγής, τα δύο (2) τοποθετούνται στην Περιφερειακή Ζώνη του Πάρκου (Διάγραμμα 3).
Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εντός των περιοχών Natura 2000
Οι προστατευόμενες περιοχές του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 περιλαμβάνουν τους Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ/SCI) βάσει της Οδηγίας για τους Οικοτόπους (Οδηγία 92/43/ΕΟΚ) και τις Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ/SPA) για τα πτηνά (Οδηγία 79/409/ΕΚ, όπως κωδικοποιήθηκε με την Οδηγία 2009/147/ΕΚ). Οι δύο κατηγορίες περιοχών παρουσιάζουν επίσης αλληλεπικαλύψεις (SCI-SPA). Η χωροθέτηση ΜΥΗΕ εντός περιοχών Natura 2000 σημαίνει ότι τα προτεινόμενα έργα εμπίπτουν στις κατηγορίες Α1 ή Α2 ως προς την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση και συνεπώς εξετάζονται ως προς τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις μετά από υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) είτε από το ΥΠΕΝ είτε από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω (Χάρτης 2), η ΛΑΠ Αώου περιλαμβάνει δεκατρείς (13) περιοχές του δικτύου Natura 2000. Οι έντεκα (11) από αυτές επικαλύπτονται με το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και οι δύο (2) βρίσκονται εκτός των ορίων του. Συνολικά, είκοσι τέσσερα (24) από τα σχεδιαζόμενα ΜΥΗΕ χωροθετούνται εντός των περιοχών Natura 2000 της ΛΑΠ Αώου. Από αυτά, έντεκα (11) χωροθετούνται εντός του ΕΠΒΠ (βλ. παραπάνω), ενώ επιπλέον έντεκα (11) εντοπίζονται στη Natura 2000 ‘Κορυφές Όρους Γράμμου’, ένα (1) στη Natura 2000 ‘Όρος Δούσκον’ και ένα (1) στη Natura ‘Κορυφές ‘Ορους Σμόλικα’ στα όρια του ΕΠΒΠ, στον Βουρκοπόταμο. Τα περισσότερα από αυτά τοποθετούνται εντός Τόπων Κοινοτικής Σημασίας (SCI ή SCI-SPA) (Διάγραμμα 4). Στις περιοχές αυτές εντοπίζονται τύποι οικοτόπων προτεραιότητας, κατά το Παράρτημα Ι της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ, που αποτελούν ζώνες αποκλεισμού, σύμφωνα με το ισχύον Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τις ΑΠΕ (ΦΕΚ Β΄ 2464/03.12.2008, άρθρο 14, παρ.1.ε).
Προγραμματιζόμενα ΜΥΗΕ στη ΛΑΠ Αώου με άδεια παραγωγής και αίτηση σε αξιολόγηση εκτός προστατευόμενων περιοχών
Συνολικά, δεκατρία (13) ΜΥΗΕ σχεδιάζεται να κατασκευαστούν στην περιοχή της ΛΑΠ Αώου που δεν υπόκειται σήμερα σε κάποιο καθεστώς προστασίας (Γράφημα 5). Όλα, σχεδόν, εντοπίζονται στην υπολεκάνη του ποταμού Σαραντάπορου, παραπόταμου του Αώου, η οποία παραμένει σχεδόν στο σύνολό της απροστάτευτη θεσμικά (Χάρτης 3 & Εικόνα 4 και 5).
Επιπλέον, βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, για μέρος των ΜΥΗΕ με συγκεκριμένα τεχνικά χαρακτηριστικά (κατηγορίας Β ως προς την περιβαλλοντική τους αδειοδότηση) δεν απαιτείται Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ), αλλά γίνεται υπαγωγή σε Πρότυπες Περιβαλλοντικές Δεσμεύσεις (ΠΠΔ) .
Ο Σαραντάπορος και η πλειοψηφία των ρεμάτων του δεν υπόκεινται σε κάποιο καθεστώς προστασίας. Στην υπολεκάνη του Σαραντάπορου σχεδιάζεται να κατασκευαστούν πολυάριθμα ΜΥΗΕ. © Στάμος Αμπάτης.
III. Προτεινόμενες ρυθμίσεις στην ΕΠΜ 11α για τα ΜΥΗΕ εντός της ΛΑΠ Αώου
Στην υπό διαβούλευση ΕΠΜ 11α το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου και οι περιοχές Natura αντιμετωπίζονται ενιαία και ορίζονται οι ζώνες και οι χρήσεις εντός όλων των προστατευόμενων περιοχών της ΛΑΠ Αώου, πλην της περιοχής Natura 2000 ‘Κορυφές Όρους Γράμμου’ (GR1320002), η οποία υπάγεται σε άλλη ΕΠΜ.
Βάσει της νομοθεσίας, η διαβάθμιση προστασίας αναπτύσσεται γύρω από τέσσερις (4) κατηγορίες ζωνών προστασίας στις οποίες επιτρέπονται διαφορετικές χρήσεις γης. Από τις προτεινόμενες στη συγκεκριμένη ΕΠΜ ζώνες, αυτή με τη μεγαλύτερη προστασία είναι η Ζώνη Προστασίας της Φύσης, στην οποία δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση ΑΠΕ. Ακολουθούν οι Ζώνες Διατήρησης Οικοτόπων & Ειδών και οι Ζώνες Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων στις οποίες η ΕΠΜ επιτρέπει τη χωροθέτηση μόνο των ήδη αδειοδοτημένων ΑΠΕ, βάσει των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών τους όρων και της κείμενης νομοθεσίας. Παράλληλα, το υπόλοιπο τμήμα του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου ορίζεται ως Περιφερειακή Ζώνη, ενώ η περιοχή εκτός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και δη τα τμήματα του Αώου και των παραποτάμων του, που δεν τελούν υπό κάποιο καθεστώς προστασίας, χαρακτηρίζεται ως Οικολογικός Διάδρομος. Σημειώνεται ότι στην Περιφερειακή Ζώνη επιτρέπεται η χωροθέτηση ΜΥΗΕ κατηγορίας Β, ενώ στον προτεινόμενο Οικολογικό Διάδρομο δεν ορίζεται κάποια απαγόρευση για τη χωροθέτηση ΜΥΗΕ, αλλά προϋποθέσεις για την εγκατάστασή τους.
Σύμφωνα με τα δεδομένα της ΡΑΕ και την κείμενη νομοθεσία, αυτό σημαίνει ότι εντός των Ζωνών Διατήρησης Οικοτόπων & Ειδών και των Ζωνών Βιώσιμης Διαχείρισης Φυσικών Πόρων, ένα (1) ΜΥΗΕ που έχει άδεια εγκατάστασης θα προχωρήσει σίγουρα, τέσσερα (4) ΜΥΗΕ που είναι σε αξιολόγηση θα απορριφθούν, ενώ για επιπλέον δεκατρία (13) που έχουν λάβει Άδεια Παραγωγής δεν γνωρίζουμε εάν έχουν εγκριθεί οι περιβαλλοντικοί τους όροι για να θεωρηθούν ήδη αδειοδοτημένα ή όχι. Στην Περιφερειακή Ζώνη των προστατευόμενων περιοχών που δίνεται το πράσινο φως για τη χωροθέτηση ΜΥΗΕ κατηγορίας Β, εντοπίζονται δύο (2) με Άδεια Παραγωγής. Τέλος, σχετικά με τον προτεινόμενο Οικολογικό Διάδρομο, οι ρυθμίσεις που προτείνονται στην ΕΠΜ δίνουν στην ουσία το πράσινο φως και στα τρία (3) ΜΥΗΕ που δρομολογούνται [ένα (1) με άδεια εγκατάστασης, ένα (1) με άδεια παραγωγής και ένα (1) με αίτηση σε αξιολόγηση], αλλά και σε όσα επόμενα κατατεθούν.
Συμπερασματικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΡΑΕ, και τις προτεινόμενες από την ΕΠΜ 11α χρήσεις και ρυθμίσεις, στη ΛΑΠ Αώου υφίστανται τέσσερα (4) ΜΥΗΕ με άδεια λειτουργίας, δύο (2) ΜΥΗΕ με άδεια εγκατάστασης (ένα εκ των οποίων στον προτεινόμενο οικολογικό διάδρομο), δεκαπέντε (15) που δύναται υπό προϋποθέσεις να αδειοδοτηθούν, ενώ για δεκατρία (13) ΜΥΗΕ που βρίσκονται εντός προστατευόμενων περιοχών, αν έχουν λάβει ΑΕΠΟ μέχρι τη δημοσίευση του ΦΕΚ του ΠΔ της ΕΠΜ, θα μπορούν να αδειοδοτηθούν, αλλιώς θα απορριφθούν μαζί με τα τέσσερα (4) ΜΥΗΕ που βρίσκονται σε αξιολόγηση. Τα έντεκα (11) ΜΥΗΕ που χωροθετούνται εντός της περιοχής Natura 2000 GR1320002 ‘Κορυφές Όρους Γράμμου’ θα ρυθμιστούν από την ΕΠΜ που τα αφορά.
Η κατασκευή όλων αυτών των ΜΥΗΕ στην περιοχή εντός και εκτός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου θα υπονομεύσει την εθνική και διακρατική προσπάθεια των τελευταίων ετών για την προστασία του ποταμού Αώου ως του τελευταίου άγριου ποταμού της Ευρώπης, αναιρώντας στην πράξη τις πρόσφατες δεσμεύσεις της πολιτικής ηγεσίας. Επιπλέον, θα αποτελέσει μία ακόμα σημαντική πίεση για τους πληθυσμούς πολύ σημαντικών ειδών πανίδας και χλωρίδας καθώς και τύπων οικοτόπων κοινοτικού και εθνικού ενδιαφέροντος.
Το όραμα της εκστρατείας ‘Σώστε τη Γαλάζια Καρδιά της Ευρώπης’ (Save The Blue Heart of Europe), μέλος της οποίας είναι το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο (MedINA) από το 2017, είναι να διατηρήσει ο ποταμός Αώος/Vjosa και οι παραπόταμοί του τον άγριο και ελεύθερης ροής χαρακτήρα τους και να παραμείνουν ελεύθεροι για τη φύση και τους ανθρώπους. Στο πλαίσιο αυτό, έχουμε καταθέσει στη δημόσια διαβούλευση της ΕΠΜ 11α τις προτάσεις μας, ώστε να εξεταστεί κατά πόσο είναι δυνατόν η προτεινόμενη ζωνοποίηση των προστατευόμενων περιοχών και οι συνακόλουθες χρήσεις και ρυθμίσεις σε αυτές να απαγορεύουν την κατασκευή ΜΥΗΕ σε ολόκληρη τη ΛΑΠ Αώου (κύριοι ποταμοί, παραπόταμοι και ρέματα αυτών). Η δημόσια διαβούλευση είναι μια ευκαιρία για όλους μας, φορείς και πολίτες, να εκφράσουμε τις απόψεις και τα επιχειρήματά μας για να παραμείνει ο Αώος/Vjosa ελεύθερης ροής.
Ο Αώος/Vjosa είναι ο τελευταίος αδιατάραχτος και ελεύθερος ποταμός στην ευρύτερη περιοχή της Ευρώπης και είναι χρέος μας να τον παραδώσουμε σε ακόμα καλύτερη κατάσταση από αυτήν που τον παραλάβαμε στις επόμενες γενιές.
Βιβλιογραφικές αναφορές:
Kati V., Petridou M., Theodoropoulos Y. & Bukas N. (2019). Contribution to biodiversity knowledge of the Aoos River Basin. Greece, Pindos Perivallontiki, 65pp.
Papaioannou H., Manolopoulos A., Petridou, M. & Kati V. (2023). Description of the Connectivity Conservation Area (CCA) in North-Western Greece: a PONT study. Charitakis Papaioannou Ε.Ε. 109pp. Funded by the Prespa Ohrid Nature Trust (PONT).
Sovinc, A. (2021). Protection study of the Vjosa River Valley based on IUCN protected area standards. Belgrade, Serbia: IUCN. iv+40pp.
