Το MedINA, σε συνεργασία με το Ίδρυμα Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου, πραγματοποίησε το εργαστήριο συμμετοχικού σχεδιασμού «Στα ίχνη της ιστορίας του αγροτικού τοπίου της Δυτικής Μεσσηνίας», την Τετάρτη 23 Νοεμβρίου 2022, στη Χώρα Μεσσηνίας.
Το εργαστήριο είναι μέρος του έργου «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στον σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» που υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active Citizens Fund και έχει ως στόχο να συνεισφέρει στην ενεργό συμμετοχή των πολιτών στον σχεδιασμό και τη διαχείριση του τοπίου.
Ποια είναι η εξέλιξη του αγροτικού τοπίου της Δυτικής Μεσσηνίας;
Πώς από τον «μαύρο χρυσό» και την πολυκαλλιέργεια φτάσαμε στην επικράτηση των ελαιώνων;
Ποια είναι τα ίχνη αυτής της αγροτικής ιστορίας του τόπου;
Αυτές οι ερωτήσεις πρωταγωνίστησαν κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, όπου κάτοικοι και φορείς της περιοχής έδωσαν τις απαντήσεις τους μέσω μιας διαδραστικής διαδικασίας χαρτογράφησης της ιστορίας του τόπου τους. Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δυο ομάδες και, με τη συνεισφορά των συντονιστών, αναζήτησαν ίχνη της εξέλιξης της αγροτικής παραγωγής στο τοπίο. Μέσα από τη συζήτηση γιατο μέλλον αυτού του τοπίου και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει οι συμμετέχοντες κατέθεσαν τις δικές τους προτάσεις για τη διαφύλαξη και ανάδειξη της αξίας του.
Από τα σημεία που αναγνωρίστηκαν ότι μαρτυρούν την ιστορία του τοπίου σήμερα ξεχώρισαν οι υπεραιωνόβιες ελιές, τα θερμοκήπια που έχουν πρόσφατα αντικαταστήσει ελαιώνες, οι παλιές στράτες που μετακινούνταν οι αγρότες, τα διάσπαρτα σταφιδόσπιτα μέσα στα χωράφια, οι αποθήκες του ΑΣΟ όπου κατέληγαν τα φορτία με τη σταφίδα, ο σταθμός του τρένου και οι αποβάθρες που φορτώνανε τη σταφίδα στα πλοία που φτάνανε μέχρι τα λιμάνια στην Αγγλία και τη Γαλλία, και πολλά άλλα. Ταυτόχρονα, καταγράφηκαν διάφορα άλλα σημεία που συμπληρώνουν την εικόνα του τοπίου, όπως περιοχές φυσικού κάλλους, μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και αρχαιολογικοί χώροι, σημεία ιστορικών μαχών.
Οι προκλήσεις που κατέγραψαν οι συμμετέχοντες επικεντρώθηκαν γύρω από τον κίνδυνο να χαθούν αυτά τα ίχνη της ιστορίας και οι μαρτυρίες του κόσμου που γνωρίζει για αυτά, αποκόπτοντας έτσι το νήμα που συνδέει αυτά τα σημεία με το σήμερα.
Για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων κατατέθηκαν προτάσεις οι οποίες αφορούσαν, αφενός, μια στρατηγική καταγραφής και ανάδειξης σε μια συνολική αφήγηση για την εξέλιξη της ιστορίας του τοπίου μέσω και του συντονισμού των διάφορων φορέων, αφετέρου, επιμέρους συγκεκριμένες προτάσεις για τα διάφορα σημεία και τη διαχείρισή τους. Στο επίκεντρο των προτάσεων βρίσκεται η ευαισθητοποίηση των πολιτών γι αυτή την πολιτιστική κληρονομιά, όσο και η εκπαίδευση των νεότερων για την αξία της.
Πληροφορίες για το έργο:
Το έργο «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στον σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» υλοποιείται από το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο σε συνεργασία με την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και με την υποστήριξη του Ιδρύματος Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου με χρηματοδότηση του προγράμματος Active Citizens Fund.
Με αφετηρία την Ευρωπαϊκή Σύμβαση για το Τοπίο (ΕΣΤ) που ορίζει το τοπίο ως κοινό αγαθό που επηρεάζει την ευημερία και ποιότητα ζωής των κατοίκων, το πρόγραμμα επιχειρεί να φέρει στο προσκήνιο τη σημασία του τοπίου. Η έλλειψη ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής για το τοπίο, αλλά και θεσμοθέτησης κατάλληλων εργαλείων για τη συμμετοχή των πολιτών, θέτει ως βασικό στόχο του έργου να δώσει λόγο στους πολίτες για το μέλλον του τοπίου και επομένως του τόπου και να διευκολύνει τη συμμετοχή τους στη διαχείρισή του.
Το έργο θα υλοποιηθεί σε τοπικό επίπεδο με μελέτες περίπτωσης την περιοχή των Πρεσπών και τη Δυτική Μεσσηνία. Σε εθνικό επίπεδο, θα διατυπωθούν προτάσεις ενσωμάτωσης του συμμετοχικού σχεδιασμού σε πολιτικές που διαμορφώνουν το τοπίο και θα δημιουργηθεί ηλεκτρονική εργαλειοθήκη που θα περιλαμβάνει εργαλεία για τη διευκόλυνση της συμμετοχής των πολιτών.
Απώτερος στόχος των εταίρων του έργου είναι οι πολίτες να γίνουν μέρος της δράσης, να μοιραστούν τις ιστορίες και τις αξίες του τόπου τους και να έχουν λόγο στη μελλοντική διαμόρφωση του τοπίου της περιοχής τους.
Το έργο «Εργαλεία συμμετοχής πολιτών στον σχεδιασμό πολιτικών για το τοπίο» υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος Active citizens fund, με φορέα υλοποίησης το Μεσογειακό Ινστιτούτο για τη Φύση και τον Άνθρωπο και εταίρο την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών.
Το πρόγραμμα Active citizens fund, ύψους € 12εκ, χρηματοδοτείται από την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν και τη Νορβηγία και είναι μέρος του χρηματοδοτικού μηχανισμού του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) περιόδου 2014 – 2021, γνωστού ως EEA Grants. Το πρόγραμμα στοχεύει στην ενδυνάμωση και την ενίσχυση της βιωσιμότητας της κοινωνίας των πολιτών και στην ανάδειξη του ρόλου της στην προαγωγή των δημοκρατικών διαδικασιών, στην ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά και στην προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τη διαχείριση της επιχορήγησης του προγράμματος Active citizens fund για την Ελλάδα έχουν αναλάβει από κοινού το Ίδρυμα Μποδοσάκη και το SolidarityNow. Διαβάστε περισσότερα εδώ: www.activecitizensfund.gr.